Otomobil Lastikleri Hakkında Sık Sorulanlar
Lastikler araçların en önemli aksamlarından biridir. Lastikler her açıdan kullanıcı aklında birçok soru işareti bırakır. Ne işe yaradığından tutun da tamir yöntemlerine kadar olan tüm bilgiler merak edildiğinden oto lastiği konusunda sık sorulan soruları kısaca yanıtlayalım.
1. Oto lastiklerinin görevi nedir?
Oto lastikleri araç yükünü taşır, direksiyon ile verilen yönü izler, motordan gelen gücü ileri ve geri hareket olarak yansıtır, emniyetli şekilde ıslak ve kuru zeminde aracı durdurur, amortisörlerde yardımcı olarak sürüş keyfini artırır.
2. Dört mevsim lastikleri yaz lastiği de sayılır mı?
Kış lastiği sembolü taşımayan M+S dört mevsim lastikleri kış için iyi bir kış lastiği, yaz için ise iyi bir yaz lastiği değildir.
3. Kış lastiği ile yaz lastiği arasındaki fark nedir?
Yaz lastiklerinin malzemesi 7°C nin altındaki sıcaklıklarda sertleşir bu yüzden yola tutunması azalır. Kış lastiklerinin özel profillerin yanı sıra üretildikleri silica esaslı malzeme daha yumuşak olmaktadır. Ayrıca 7°C altındaki soğuk havalarda kuru asfalt, kar ve buzda tutunmayı artırır.
4. Lastiklere nitrojen gazı basılırsa sorun olur mu?
Sorun olmaz. Normal koşullarda lastiklere basılan hava atmosferdeki gazdır. Atmosferde %78 azot, %21 Oksijen ve az miktarda diğer gazla bulunur. %21 oranındaki oksijen gazı bir süre sonra lastiğin içinde yoğunlaşmaktadır. Bu yoğunlaşma ile lastiğin içinde yorulmalar olur. Nitrojen gazı yani azot daha kuru bir gazdır. Bu özelliği sayesinde yorulmalar normal hava kullanılmasına oranla daha az olur. Lastiğin bu sayede kullanım ömrü de uzamış olur. Bunun yanı sıra nitrojen gazı daha az genleşir. Lastikte basınç değişimi de bu sayede azalır. Bu yüzden lastikler düzgün şekilde aşınır.
5. Lastik ebatı değiştirilmek istendiğinde nelere dikkat edilmelidir?
Lastik ebatı belirleme sırasında birçok inceleme yapılması gerekir. Otomobilin yere uygulamakta olduğu basınç, yerden yüksekliği gibi birçok faktör göz ardı edilmemelidir. Lastik ebatı değiştirirken yalnızca daha güzel görünsün diye kendi istediğimiz ölçüleri kullanmamız gibi bir durum söz konusu değildir. Lastiğin toplam çağına en yakın değerde ebat seçilmesi gerekir. Bu durumu ise firmaların belirlemiş olduğu tabloları inceleyerek öğrenebiliriz. Kendi isteğimize göre bir ebatta lastik takarsak ağırlık merkezinin yerden yüksekliğini de değiştirmiş oluruz. Bu durum ise aracın yol tutuşunda ciddi sorunlara neden olur. Bu gibi düşüncelere sahip olduğumuzda aracın kullanım kitapçığında yer alan ebatları değerlendirmeli ve uygulamalıyız. Ayrıca bu konuda lastik firmalarından da liste veya yardım alabiliriz.
6. Patlayan lastiğe neden fitil atılmaz?
Araç lastiği patlayıp tamirciye gittiğinizde onarım aşamasında fitil kullanmak gibi yanlış uygulama yapılır. Bu uygulamayı yapan birçok lastikçi vardır. Ancak günümüzde lastik üreticileri patlayan lastiği onarmada fitili asla tavsiye etmiyor. Fitil lastikte balansa yol açar, sağlıklı bir yama oluşturmaz, lastiğin içindeki hava kaçabilir, seyir halindeyken kaçak nedeniyle lastik aniden inebilir. Buna bağlı olarak ise ölümcül kazalara neden olabilir. Lastik üreticileri bu yüzden mantar yamaları önermektedir.
7. Oto lastiklerin kullanım ömrü kaç yıldır?
Lastiğin kat ettiği yol haricinde lastiğin süre olarak da ömrü vardır. Her oto lastiğinin üzerinde DOT adı verilen seri numara bulunmaktadır. Ayrıca üzerinde yine üretim tarihi de yazmaktadır. Bu numaranın sonunda 4 hane içeren bir rakam vardır. Mesela; DOT numarasının sonunda 2206 rakamı yer alıyorsa; bu lastiğin 2006 yılında ve 22.haftada üretildiği anlamına gelir. Yani ilk iki rakam üretilen haftayı son iki rakam ise yılı belirtir. Lastiğin kullanılma yaşı 4 yıldan fazla ise kullanılamaz demektir. Bunun sebebi ise lastiğin zamanla sertleşmesi ve üzerinde kılcal çatlakların oluşmasıdır. Lastikler seyir halindeyken sürtünme sebebi ile ısı kazanır ve bu sebeple genleşir. Yaşlanan lastiğin üzerinde yer alan çatlaklar genleşme ile yarılır. Bu yüzden lastikleri 40.000 km-50.000 km arasında kullanmalı, 4 yıl içinde yenilemelisiniz.
8. Oto lastikleri sabunla parlatılabilir mi?
Otomobilini seven hemen herkes aracını yıkadıktan sonra lastiklerinin de simsiyah durmasından rahatsız olur. Bu yüzden arap sabunu ya da bulaşık deterjanı gibi ürünleri lastik yanaklarına uygulayabilirsiniz. Ancak bu tür ürünler zamanla lastiklerin üstünde kılcal çatlamalara sebep olabilir. Oto lastik üreticileri bu yüzden bilinen markaların lastik için üretilen özel bakım ve parlatıcı köpüklerinin kullanılmasını önermektedir.
9. Yanaktan patlayan oto lastiğine yama yapılabilir mi?
Oto lastikleri 3 bölgeden oluşmaktadır. Bunlar; taban, yanak ve topuktur. En zayıf olan kısım yanak kısmıdır. Sert bir şekilde girilen çukurlar, kaldırım kenarları lastiğin yol yapmadan yıpranmasına neden olur. Bu gibi darbelerde genellikle en çok hasar alan bölüm yanaktır. Lastik üreten firmalar; yaralanan lastiklerde hiçbir koşulda yanak kısmına müdahale yapılmasına izin vermez. Yanak kısmından yara alan lastiklerin kullanılmaması da önerilir.
10. Yeni lastik alırken stepneden yararlanılabilir mi?
Otomobil kullanıcılarının büyük bir kısmı lastiklerini yenilerken, öncesinde hiç kullanmadığı veya çok az kullanmakta olduğu stepneden istifade etmek gibi bir hata yapar. Stepneyle aynı markada 3 lastik daha alır ve tasarruf etmeye çalışır. Ancak stepnenin beklemekte olan bir lastik olduğu ayrıca son kullanma tarihinin de geçeceği unutulmaması gereken bir gerçektir. Tk bir lastikten tasarruf etmeye çalışırken hayatınızı da tehlikeye attığınızı unutmamalısınız. Bu yüzden stepnenin yalnızca lastiklerden biri patlarsa eğer en yakın lastikçiye götürmek adına kullanılması gerekir.
11. Patlayan oto lastiği tamir edilebilir mi?
Oto lastikleri birçok durumda tamir edilebilmektedir. Önce lastiğin sökülerek tamiri olup olmayacağı tespit edilmeli yani hasar incelenmelidir. Lastiğin durumu, deliğin boyutu ve yerine bağlı tamir işlemi değişmektedir. Her durumda tamir edilir diyemeyiz, inceleme sonrasında tamir edilip edilmeyeceği konusunda oto tamir firmaları sizi bilgilendirecektir.
12. Lastiği tamir ettirmek mi daha iyi yoksa yenisini almak mı?
Oto lastiğiniz patladıysa veya cam, çivi, vida gibi cisimler saplandıysa önce hasarın tespit edilmesi gerekir. Tamiri yapılabilecek durumda ise tamir işlemi elbette ki maddi açıdan daha karlıdır. Ancak tamir edilemeyecek durumlarda yenisini almaktan başka çareniz yoktur.
13. Lastiğin patladığı veya hasar gördüğü nasıl anlaşılır?
Aracınızın lastiği inmişse eğer patlamış olma riski yüksektir. Farklı supapın sızdırmazlığı, jantın paslanması gibi sebeplerle basıncın düşmüş olma ihtimali de bulunmaktadır. Diğer lastiklere oranla anormal bir hızda inme varsa eğer bu lastiğin hasar gördüğü anlamına gelir. Çok yavaş inmeye sebep olan bir delinme durumu söz konusu olabilir. Lastik üzerinde cam, çivi ya da vida gibi cisimler görüyorsanız bu zaten lastiğin hasar gördüğü anlamına gelir. İki durumda da lastik tamirinin uzman ekiplerce yapılması gerekir.
14. Araç lastiğine cam, çivi, vida gibi cisimlerin batmaması için ne gibi önlemler alınabilir?
Bunun için en kaliteli lastik markalarını tercih etmeniz gerekir. Ucuza aldığınız lastikler ufak bir çivi gibi cisimlerin saplanması halinde tamire maruz kalabilir. Daha ileri çaptaki hasarlar lastiği değiştirmenizi gerektirebilir. Bu yüzden seçim yapacağınız lastik markası önemlidir. Bunun yanı sıra araç lastiklerinizin bakımlarını ihmal etmeden yaptırmanız gerekir. Araç lastikleri bakımsız kalırsa daha kolay yıpranabilir, dayanıklılığını kaybedebilir, tahrip olabilir. Bu da yine daha kolay cam, çivi, vida gibi cisimlerin batmasına neden olur.
15. Yeni lastikler ön tarafa mı arka tarafa mı takılmalı?
Lastik üretimi yapan firmaların son dönemlerde yaptığı araştırmalara göre; daha az kullanılan lastiklerin arkaya takılmasının daha doğru olduğu ortaya atılmıştır. Direksiyon aksamı ön lastiklere bağlıdır. Ön lastiklerden biri patlarda eğer sürücü aracına yön verebilir. Ancak arka lastiklerden biri patlarsa usta sürücü bile aracı kontrol edemeyebilir. Bu yüzden uzmanlar yeni olan lastiklerin arkaya takılmasını önermektedir.
16. Lastiklere eksik veya fazla hava basılmasının bir sakıncası var mı?
Lastiklerin içinde yer alan doğru hava basıncı; aracın performansına ayrıca lastiğin düzenli şekilde alınmasına katkı sağlar. Araç seyir durumundayken lastiğin tabanının yere tam olarak temas etmesi şarttır. Lastik basıncı fazla olursa orta kısımda düzensiz aşınmaya sebep olur. Lastik basıncı eksik olursa yuvarlanma direnci artar yani araç fazla yakıt tüketir. Bunun yanı sıra lastik yanlarından düzensiz olarak aşınır. Bu yüzden lastiklere fazla olduğu kadar eksik hava basmak da sakıncalıdır.
17. Uzun süre kullanılamayan park halindeki lastiklere müdahale edilir mi?
Araç 1-2 haftadan daha uzun süre park edilirse; araç sürekli olarak lastiğin aynı noktasına baskıda bulunur. Bu sebeple belirli bir süre sonrası taban kırılması denilen olay yaşanır. Yani lastiğin içinde bulunan teller bir süre sonra kırılır ve kalıcı bir balans bozukluğu meydana gelir. Bu yüzden lastik üreten firmalar bu gibi durumlarda aracı park etmeden önce lastik hava basıncının 7.5 psi ye kadar artırılmasını önermektedir.
